بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ

Âlemlerin Rabbi Allah’a hamd olsun. Salât ve selam Peygamberimiz Hz. Muhammed Mustafa’nın (sav),  ailesinin ve bütün ashabının üzerine olsun. Cenabı Hak Kitabı Mubininde;

 ‏إن الذين قالوا ربنا الله ثم استقاموا تتنزل عليهم الملائكة ألا تخافوا ولا تحزنوا أبشروا بالجنة التي كنتم توعدون

“Rabbim Allah’tır deyip sonra istikamet sahibi olanlar için melekler iner; ‘Korkmayın, üzülmeyin Allah’ın vaad  ettiği cennetle sevinin’ derler”. buyurmaktadır. (Fussilet, 30).

Cenabı Peygamber (sav) Hadisi şerifinde;

قيل يا رسول الله قل لي في الإسلام قولا لا أسأل عنه أحدا غيرك قال قل آمنت بالله ثم استقم

“Ey Allah’ın Resulü bana İslam’da öyle bir söz söyle ki senden başkasına sorma ihtiyacı duymayayım. Buyurdular ki; Allah’a iman ettim de ve sonra istikamet sahibi ol” buyurmaktadır. (Müslüm, İman, 62).

Değerli Kardeşlerim;

Toplumları ayakta tutan ortak değerler vardır. İslam toplumunu ayakta tutan en önemli iki değerden birisi iman, diğeri ise istikamet (doğruluk) tir.

1-İMAN;

İman; dil ile ikrar kalp ile tasdiktir. Her iki halin birleşimi olarak da iman, kalbin kıvamıdır.

İman ettim demek dünyanın en değerli iddiasıdır. Her iddia ispat ister. Terzi iseniz makası tutuştururlar elinize önünüze korlar kumaşı, hadi bakalım derler. Berberseniz makası verirler elinize, iddianızı iddia olmaktan çıkarın derler. İddia ettiğiniz şeyin gereğini yapmamızı isterler. İman da bir iddiadır, o da ispat gerektirir. Onun isbatı;  salih amel ve güzel ahlaktır (dürüstlüktür).

İman ederek bir kere yola koyulunca insan bir daha o yoldan dönmemeli, yola yatmamalı, yolu satmamalı, yoldan sapmamalı, sağa sola yalpa yapmamalı, sıratı müstakim üzere dosdoğru olmalı ve yolda olmalıdır. Tâki ölüm gelinceye kadar bu kıvamı bozmamalıdır. Tıpkı ayeti kerimede belirtildiği üzere;

‎فسبح بحمد ربك وكن من الساجدين، واعبد حتى ياتيك اليقين

Allah’ı hamd ile  tesbih et, secde edenlerden ol ve sana ölüm gelinceye kadar Rabbine kulluk et. (Hicr 98-99)

2- İSTİKAMET

İstikamet; Allaha karşı verilen sözde (imanda) sadık kalmaktır, o (elest bezminde verilen) ahde vefalı olmaktır. ahitte sebattır.

İstikamet; bu hal üzere yaşanan hayattır.

İstikamet; edep ve iffeti, onur ve şahsiyeti korumaktır.

İstikamet; hesabı verilebilir bir hayat yaşamaktır.

İstikamet; elinden ve dilinden emin olunan bir Müslüman olmaktır.

İstikamet; imanı, ibadet ve güzel ahlâka dönüştürebilmektir.

İstikamet; fıtrata uygun olmayan ve yaratılış gayesinden uzaklaştıran her türlü söz ve eylemi terk etmektir.

İstikamet; söz, düşünce ve tutumların “emrolunduğun gibi dosdoğru ol”  ilahi fermanı doğrultusunda karar ve anlam bulmasıdır.

İstikamet; toplum yapısının sağlıklı olması bakımından çok önemli bir konuma sahiptir. Nasıl ki vücut, kan dolaşımı sayesinde hayatiyetini sürdürür ve kanın ulaşmadığı uzuv kangren olur, sonuçta canlılığını kaybeder. Toplum da bedenin işleyişinden farklı değildir o da istikamet ve dürüstlük sayesinde varlığını sürdürür.

İstikametini kaybeden toplum bütünlüğünü, diriliğini kaybeder. Sonra kaos ve bozulmalar yaşanır.

Değerli kardeşlerim;

İstikamet yani doğruluk, öncelikli olarak peygamberlerin vasfıdır. Onların öncelikli ilkeleri dürüstlüktür. Dürüstlüklerini hiçbir durumda bozmamışlardır. Ümmetlerine de dosdoğru olmayı teşvik etmişlerdir. Ayeti Kerimede;

‏إنك لمن المرسلين على صراط المستقيم

Şüphesiz ki sen dosdoğru yol üzere gönderilen peygamberlerdensin. (Yasin 3-5)

Değişik şekillerde Kur’anda 33 yerde geçen ‘sıratı müstakim’ Müslüman için hayati öneme haizdir. Nasıl ki ibadetlerin içinde namaz, tespihin imamesi gibidir (namaz dinin direğidir). İmame giderse diğer tanelerin dökülmesi gibi ibadet hayatı da biter. İstikamet dediğimiz dürüstlük de ahlaki ilişkilerin imamesi gibidir. Sosyal ilişkilerde dürüstlüğü çekerseniz geriye bir şey kalmaz.

Kardeşlerim;

Toplumda güvenilir olmanın ilk şartı dürüstlüktür. Sözünde dürüst, işinde dürüst, hal ve hareketlerinde ölçülü olan herkes, toplum içinde değer görür. Sözü yalan, işi hileli, hal ve hareketleri riyakar olan kişi toplumda güven duyulmayan kişidir. İnsanlar her zaman güven ortamında yaşamak isterler, dostluk kurulacaksa ilk şart güvendir. Bir iş ortaklığı için ilk şart yine güvendir. Evlilik, güven olmadan yürümez. Bu ilişkiler güven ile varlığını sürdürürler. Dürüstlük giderse güven gider, güven giderse ilişkiler son bulur.

Değerli Müminler;

Müslümanca yürüyüşün, Müslümanca duruşun insicamıdır istikamet.  Dosdoğru yol Kur’an’da “sıratı müstakim” olarak ifade edilir, Müslüman günde kırk kez “sıratı müstakim” üzere olma noktasında Rabbine yakarış da bulunur.

Namazda;  ‎‏إياك نعبد وإياك نستعين اهدنا الصراط المستقيم

Ya Rabbi ancak sana kulluk eder ve ancak senden yardım dileriz, bizi doğru yola ilet, (Fatiha 5-6) diye dua ederiz.

Bu yol açık ve nettir,  ihtimal barındırmaz, sonu her daim sulhu selamete çıkar. Müslüman o yolda; yatmayan, satmayan ve sapmayan insandır. O yolun ne olduğunu Rabbimiz  şöyle açıklıyor;

وان هذا صراطي مستقيماً ، فاتبعوه ولا تتبعوا السبل

Bu benim dosdoğru yolumdur. Bu yola uyun başka yollara uymayın (sapmayın). (Enam 153)

Bu yol; Kur’anın işaret ettiği, yürüyen Kur’an olan Efendimizin (sav) yoludur. Gökteki yıldızlar mesabesindeki ashabın yoludur. Onların takipçileri âlimlerin ve velilerin hâcelerin yani Hâcegânın yoludur.

Her yolculuk kendi çapında bir parça risk taşır. Kulluk yürüyüşü ise hepten risklidir. Şeytan vardır, nefs vardır, heva ve heves vardır. Yol kesenler çoktur ancak biz yolda kalmadan, yol arkadaşlarımızı iyi seçerek, hak dostlarıyla yürüyerek, düşmeden, sürçmeden mesafe kat etmemiz lazımdır.

Muhteremler;

Sıratı Müstakim Dörttür;

Birincisi; sözünde müstakim olmak,  Fiili ve kalbi istikamet.

‏يا أيها الذين آمنوا اتقوا الله وقولوا قولا سديدا

‏Ey iman edenler Allah’tan korkun (Allah’ın koymuş olduğu sınırları aşmayın) ve doğru söz söyleyin (doğru sözlü olun) (Ahzap 70)

İkincisi; işinde Müstakim olmak.

‏إن الذين قالوا ربنا الله ثم استقاموا تتنزل عليهم الملائكة ألا تخافوا ولا تحزنوا و أبشروا بالجنة التي كنتم توعدون

Rabbim Allah’tır deyip, sonra istikamet sahibi olanlar için, melekler iner korkmayın, üzülmeyin Allahın va’d  ettiği cennetle sevinin derler. (Fussilet 30)

Üçüncüsü; kalben istikamet üzere olabilmek.

‏ربنا لا تزغ  قلوبنا بعد إذ هديتنا وهب لنا من لدنك رحمة إنك أنت الوهاب

Ey Rabbimiz bizi doğru yola ilettikten sonra, kalbimizi kaydırma, katından bize rahmet bahşeyle, zira sen çok bahşedensin. (Âli İmran 8)

Dördüncüsü ve sonuncusu istikamet ehli ile birlikte olmak.

يا أيها الذين آمنوا اتقوا الله وكونوا مع الصادقين

Ey iman edenler Allah’tan korkun sadıklarla (istikamet sahibi olanlarla) beraber olun (Tevbe 119)

Sadıklarla, salihlerle, iyi insanlarla beraber olmak Müslümana katma değer katar, zira bir atasözü der ki; Söyle arkadaşını kim olduğunu söyleyeyim.

Efendimiz (sav) kim kiminle beraber, kimle arkadaşlık yapıyor bir baksın buyurdu. Başka bir hadisi şerifte;

‎‏إنما مثل الجليس الصالح والجليس السوء كحامل المسك ونافخ الكير ، فحامل المسك إما أن يحذيك، وإما أن تبتاع منه،  وإما أن تجد منه ريحا طيبة، و نافخ الكير،  إما أن يحرق ثيابك، وإما أن تجد ريحا خبيثة

‎(متفق عليه)

“İyi arkadaşla kötü arkadaşın misâli, misk taşıyanla körük çeken insanlar gibidir. Misk sahibi ya sana kokusundan verir veya sen ondan satın alırsın. Körük çekene gelince ya elbiseni yakar yahut da sen onun pis kokusunu alırsın” buyurdular.

O yüzden kötü arkadaşlardan uzak olup, sadık, salih, takvalı, muhlis insanlarla beraber olmak gerekiyor.

Son olarak; zikrettiğimiz hususlarda istikametini bozmayanlar ve yol alabilenler, İslam ahlakından nasibini almış Hakkın terbiyesi ile terbiye edilmiş şahıslardır. “Beni rabbim terbiye etti” (El-Münâvî, Feyzu’l-Kadîr, 1/224-225) hadisi mucibince Efendimizin (sav) terbiyesi Cenabı Hak tarafından yapılmıştır. Ashabı kiramı terbiye eden Efendimizin (sav) bizzat kendisidir. Sonrakileri terbiye eden öncekilerdir. Bu manevi terbiyeden geçmiş, kişiliği ve kimliği oluşmuş biri, hayatın bütün evrelerini Allah’ın yardımı ve inayeti ile istikametini bozmadan aşar. İman ve istikamet kıvamını bozmadan her zorluğun üstesinden gelir, insicamını bozmadan kulluk yürüyüşünü tamamlar.

Bu uğurda gayret gösteren, çaba sarf eden ve sıratı müstakimden ayrılmayan tüm kardeşlerime selam olsun.

Rabbim bu uğurda bizlere kolaylıklar ihsan eylesin. Hepimizin ayaklarını sıratı müstakim de daim ve kaim eylesin. Amin amin

19/11/2023

Selam ve dua ile…

Osman KELEŞ