Pek garibime gider. Meselâ namazlarda veyâhut sâir vakitler­deki duâlarımızda: “Allâhummahşurnâ fi zümrati’s-sâlihîn” veyahut: “Teveffenâ müslimen ve elhiknâ bi’s-salihîn”diye dua ederiz.

Hâşâ bunu halkı tahkîr için söylemiyorum. İz’ânımız ve irfânımız, intibâhımız artsın diye söylüyorum. Evet “Yarabbi, sen bizi sâlihler zümresiyle haşret” veyahut: “Bizi müslüman olarak öldür ve sâlihlere ilhak et” diye duâ ederiz sonra da sâlihleri nerede görürsek hemen kaçarız, kat’iyyen onlara yanaşmayız. Şu halde yaptığımız duânın mânâsı ne demektir bilmiyoruz? Bu nasıl duadır ki sözümüzle onlarla berâber olmayı isteriz, fakat fiilen de onlardan kaçarız.

Yahut bu duanın mânâsı şöyle olmak lâzım gelir ki: “Yarabbi biz burada nefsimizin her dediğini yapacağız, kat’iyyen onun emrinden dışarı çıkmayacağız. Fakat Ahirette de yi­ne sen bizi sâlihlerden ayırma. Onlarla beraber bizi Cennete gönder ki orada rahat edelim ve yine bu nefsimizin arzularına hizmet edelim.”

Şimdi söyleyiniz, böyle dua olur mu? Ve siz olsanız bu duaya âmin der misiniz? Herif saatlerce kahvede oturur, saatlerce mâlâya’nî ile  lâ’biyyâtla (ağızdan salya akarak konuşmak) ve daha neler ve nelerle meşgul olur, câmi’den, Kur’an dinlemekten va’z ve nasihat dinlemekten hoşlanmaz: Sâlihler ve zikir meclisinden kaçar. Demek bu âdem bu nimetlerin kadrini bilmiyor, bunların ne büyük nimet olduğunu takdir et­miyor. Daha nasıl bunları ve bunlarla olmayı arzu etsin?

Halbuki bunlar öyle nimetlerdir ki baha biçilmez ve bu da burada belli olmaz, ancak orada belli olur ve anlaşılır. Hayret ediyorum, insan nasıl ibâdet ve tâat’i terkeder, fevteder, zikir­den ve fikirden, ahlâk-ı İlâhî ile tehalluk’dan, sâir esbâb-ı kurubât ve vuslattan dûr ve mahrum kalmaya kâil ve râzî olur bilmem?

Cenab-ı Hak bir âyet-i Celîlede buyuruyor ki: “O gün özür dilemeleri zâlimlere asla fâide etmeyecektir. Lanet onların, fena yurt da onlarındır” .[1]

Efendiler, tâat etmemek zulümdür, şirk etmek zulümdür hem de pek büyük bir zulümdür. Zikir ve fikir’de bulunma­mak, tezkiye-i nefse ve tahliye-i kalbe çalışmamak, mâsivallah’dan ferâgate sa’yetmemek… bunlar hep zulümdür. Kezâ kibir, haset, enâniyyet, nifak zulümdür. Hem de bakınız nifak ne demektir: Namaz kılanları, oruç tutanları, evâmir-i İlâhiyyeyi icrâ edenleri beğenmemektir, onlarla istihzâ’dır.

Hele bir kerre nifâkın şu mânâsına bakınız ve bir de zama­nımız âdemlerinin işine dikkat ediniz. Şimdi namaz kılanı, oruç tutanı, zikir ve fikirde bulunanı, hasılı Allah diyeni kimse sevmiyor. Bakınız ki zamanımızda münâfık ne kadar çoktur. Bizden bir ibâdet fevt olsa Şeyh Şiblî gibi saatlerce ve deyneklerle kendimizi dövmeliyiz. Hz. Şiblî öyle yaparmış. Yanına bir sürü deynek koyar, Cenâb-ı Hak’tan gaflet ettikçe o deyneklerle kendisini dövermiş. Ne yapalım, bu nefisten kurtulmak için biz de ne lâzımsa onu yapacağız. Başka çare yoktur.

Ahmed Sârbân Hazretleri büyük hem de pek büyük bir zâttır. “Can haberin bircan’dan alagör” diye emrediyor. Ne yapa­lım Evliyâullah hazerâtına muhtacız. Onlarla olmak, musâhabetlerinde bulunmak, hizmet ve emirlerini tutup, yerine ge­tirmek lâzımdır ki biz de can haberini alabilelim… Ve İllâ Felâ… (Başka çare yok).[2]

[1] Gâfir (mü’min), 40/52.

[2] Gülzâr-ı Saminî Sohbetler (6. Baskı), Hâce Osman Bedruddin Erzurumi, Hâcegân Vakfı Yayınları, Ankara 2025, Sohbet No:165, s.367.

Şâh-ı Nakşibend Efendimizin Hüsâmüddin nâmında bir halîfesi var idi ki pederleri âlimlerin büyüklerinden Hamîdüddin adında bir zât imiş. Şâh-ı Nakşibend Efendimize de muhabbetleri var imiş. Her vakit ziyâretlerine gelip gider fakat nasılsa inâbe etmemiş. Vefat sırasında pek ziyâde ıztırâba dûçar olmuş. Oğlu pederine: “Baba bu hâlin nedir?” diye sor­muş. Pederi ise ; “Oğlum şimdi benden bir şey istiyorlar ki onu vaktiyle tedârik edemedim, bende yok şimdi de tedâriki kabil değil Benden kalb-i selîm istiyorlar” der. Oğlu babasına: “Ba­ba şimdi her şeyi bırakıp azıcık gözlerinizi kapayınız, benimle meşgul olunuz” der. Baba, oğlunun tarifi gibi yapar ve biraz meşgul olur. Sonra gözlerini açarak: “Elhamdülillâh oğlum, maksat hâsıl oldu. Yüzün ak olsun! Ver elini öpeyim” der.

Pederi, oğluna rabıta etmekle demek ki kalb-i selîm tedârikine muvaffak olmuş. Sübhânallah!.. Pedere bak, evlâda bak!.. [1]

[1] Gülzâr-ı Saminî Sohbetler (6. Baskı), Hâce Osman Bedruddin Erzurumi, Hâcegân Vakfı Yayınları, Ankara 2025, Sohbet No:67, s.91.

[2] Bağdatlı Ruhi, Bugünkü dile çevirisi şöyledir: “Ey Hoca; sanma ki senden altın ve gümüş isterler, Hiçbir şeyin fayda vermeyeceği günde, tertemiz ve sapasağlam bir kalp isterler.”